KARTACZ czy CEPELIN ?

Był już wpis o bieganiu po Wilnie (tutaj), dziś słów kilka o kuchni litewskiej - prostej, pożywnej, choć dość tłustej. Przygotowuje się ją najprostszych składników - ziemniaków, buraków, rzepy, mąki, czarnego chleba, mięsa i śmietany. Do XIX w. na Litwie funkcjonowały obok siebie kuchnia dworska i dość prosta kuchnia chłopska. Wymieszały się one w XX w. Oddzielny wkład do kuchni litewskiej wnieśli Tatarzy (kołduny wileńskie zwane również litewskimi) oraz Karaimi (dzięki nim są kibiny), którzy przywieźli ze sobą czosnek, pieprz i przyprawy korzenne. Od Niemców zaś Litwini przyjęli przepis na babkę ziemniaczaną - kugelis. 

Ja dziś jednak zajmę się jedną z najpopularniejszych potraw serwowanych w litewskich jadłodajniach - cepelinami. To podłużne, duże kluski z masy ziemniaczanej, nadziewane mięsem. Potrawa ta jest mi bardziej znana pod nazwą kartacze, bo w Polsce, a dokładniej na Suwalszczyźnie to typowa regionalna potrawa. Pozwólcie zatem, że w dalszej części będę posługiwać się właśnie tą nazwą.

Potrawa niby prosta: ziemniaki i mięso, ale ostrzegam - zajmie trochę czasu ;)  Najważniejsze są ziemniaki, a raczej ich rodzaj. Podobno nie warto sięgać po te z młodej odmiany, bo nasze oryginalne pyzy nie wyjdą. Co do farszu to standardowo nadziewa się kartacze mięsem, ale miałam jeszcze okazję spróbować nadziane serem białym na ostro - równie wyjątkowe. 

Aby przygotować kartacze potrzebujemy:  

* 4 cebule pokrojone w kostkę 

* 3 łyżki oleju 

* 1 jajko 

* 800 g mielonej wieprzowiny (karkówka lub łopatka) 

*  sól, pieprz, majeranek 

* 1,5 kg ziemniaków surowych (najlepiej sypkich i wysokoskrobiowych) 

* 0,5 kg ziemniaków ugotowanych 

* 200 g wędzonego boczku 

Dwie posiekane cebule przesmażamy na oleju, dodajemy do mięsa razem z jajkiem, pieprzem, solą i majerankiem. Surowe ziemniaki ucieramy na tarce ziemniaczanej, a następnie wylewamy na pieluchę tetrową rozłożoną na sicie. Wodę, która spływa, zbieramy do naczynia. Odciskamy dokładnie, aby masa ziemniaczana była sucha. 

Ugotowane ziemniaki mielimy w maszynce do mięsa o małym sicie. Wodę z ziemniaków odlewamy i zbieramy osadzony na dnie krochmal. Mieszamy ziemniaki surowe, ugotowane i krochmal. Solimy. Jeśli masa jest zbyt rzadka - dodajemy trochę mąki ziemniaczanej. 

Odrywamy kawał ciasta, układamy na dłoni, na to nadzienie i zamykamy formując kartacz, czyli dużą, lekko owalną, podłużną kulę, wielkości mniej więcej dłoni. Jeśli ciasto klei się do rąk, zwilżamy dłonie wodą. Gotujemy w osolonym wrzątku, aż kartacze wypłyną na powierzchnię. Pozostałą cebulę przesmażamy z wędzonym boczkiem. Polewamy zasmażką gorące kartacze.  

Przepis pochodzi z broszurki "Smaki kuchni pogranicza polsko-litewskiego"